सागर राज तिमिल्सिना
पोखरा, २३ साउन/पोखरामा अघिल्लो साता मौषमी फ्लु (एन वान एच वान पोजिटिभ) बाट तीनजनाको मृत्यु भयो । सामान्य रुघाखोकी र ज्वरो आएपछि उपचारका लागि अस्पताल आएका विरामीको मौषमी फ्लुबाट मृत्यु भएको हो । २ सय २८ जनाको परिक्षण गर्दा १ सय ४ जनामा मौषमी फ्लु भेटिएको जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालय कास्कीका भेक्टर कन्टोल निरिक्षक याम बरालले जानकारी दिए ।
मान्छेको मृत्यु नै हुनेगरी मौषमी फ्लु पुष्टी भएको कास्कीको हकमा यो पहिलो पटक हो । श्वासप्रश्वासका कारण यो रोग सर्ने भएकाले रोकथामका लागि निकै समस्या भएको बराल बताउँछन् । पछिल्लो समय पोखरा, स्याङजा, पाल्पा लगाएतका जिल्लाहरुमा मौषमी फ्लु जटिल बन्दै गैरहेको स्वास्थ्यकर्मीहरु बताउँछन् । हावामा भाईरस हुनाले रोकथाम गर्नु निकै चुनौतिपूण भएको भन्दै भिडभाडमा संक्रमण बढ्न सक्ने बताउदै बरालले सबैलाई सचेत हुने आग्रह गरेका छन् ।
उनका अनुसार खोक्दा र हाच्छ्युँ गर्दा रुमालको प्रयोग गर्ने, भिडभाडमा नजाने र मास्कको प्रयोग गर्ने, रुघाखोकी लागेका मान्छेसँग टाढा बसेर कुरा गर्ने, बाहिरबाट आएपछि हात धुने, रोगी शंका लागेका ब्यक्तिसँग सम्पर्क नगर्ने लगाएतका विधी पूरा गर्नेपनि धेरै हदसम्म भाईरसबाट बँच्न सकिने बताए । रुघाखोकी लाग्ने, घाँटी दुख्ने, ज्वरो आउने, नाकबाट सिंगान आइरहने भएमा सचेतना अपनाउन स्वास्थ्यकर्मीले सुझाव दिएका छन् ।
मौसम परिवर्तन हुने समयसमेत भएकाले रुघाखोकी, ज्वरो, टाउको टुख्ने लगायतका बिरामी अहिले पोखराका विभिन्न अस्पतालमा बढिरहेका छन् । हाल क्षेत्रीय प्रयोगशाला पोखरामा परीक्षणका लागि आउने बिरामीमध्ये दैनिक इन्फ्लुएन्जा ‘ए’ र इनफ्लुएन्जा ‘बी’ परीक्षण हुने संख्या पनि बढेको क्षेत्रीय प्रयोगशालाले जनाएको छ । हाल दैनिक २० जना हाराहारीमा यसको परीक्षण भैरहेको छ । कास्कीमा एक हप्तामा ६० वटा नमुन परिक्षण गर्दा ४१ जनामा मौषमी फ्लु देखिएको बरालले जानकारी दिए ।
पोखरामा मौषमी फ्लुबाट बच्नका लागि सचेतना अभियान सुरु गरेको छ । जिल्ला समन्वय समिति कास्की, पोखरा लेखनाथ महानगर पालिका, जिल्ला जनस्वाथ्य कार्यालय लगाएतले काम थालेका हुन् । सोमबार जिल्ला समन्वय समितिका कास्कीले पत्रकारहरुलाई सचेतना कार्यक्रम सम्पन्न गरेको छ ।
मौसमी रुघाखोकी ज्वरोले विभिन्न उमेर समूहका व्यत्तिहरु विरामी हुने गर्दछन् र यो रोगको प्रकोप नेपालका विभिन्न भूभागमा समय सयममा देखिने गरेको छ । वर्षा यामको शुरु तथा अन्तय, जाडो यामको शुरु तथा अन्तयमा साधारणतथा रुघाखोकी ज्वरो, इन्फ्लुएञ्जाका विरामी बढी देखिने गर्दछन् । अतः यी रोगबाट बच्न निन्न उपायहरु अपनाउनु हुन सर्वसाधारणमा अनुरोध छ ।
लक्ष्यणहरुः
— ज्वरो आउने (१००.४ डिग्रि परेनहाइट भन्दा बढि) — टाउको दुख्ने
— रुघाखोकी लाग्ने —घाँटी दुख्ने — श्वास फेर्न गाहे हुने
—बच्चाहरुलाई झाडा पखाला समेत हुन सक्छ
बच्ने उपायहरुः
— खोक्दा हाच्छिउ गर्दा सफा कपडा वा रुमाल वा पाखुराले नाक, मुख छोप्ने गरौं ।
— साबुन पानीले मिची मिची हात धुने गरौं ।
— पोषिलो र झोल पदार्थ प्रशस्त मात्रामा पिउने गरौं ।
— ज्वरो आएको व्यक्तिले नगुम्सिएको, हावा ओहोर दोहोर हुने कोठामा आराम गरौं ।
— अनावश्यक रुपमा मानिसहरुको भीडभाड भएको ठाउँमा नजाऔं ।
— शंकास्पद रोगी व्यक्तिबाट सकभर टाढै बसौं ।
— आँखा, नाक तथा मुखमा अनावश्यक रुपमा हात नलैजाऔं ।
— सकभर अरु व्यक्तिहरु सँग हात नमिलाऔ, नमस्कार गरौं ।
— अरुले प्रयोग गरेका रुमाल, कपडा प्रयोग नगरौं ।
— नाक मुख छोप्दा प्रयोग भएका रुमाल राम्ररी धोएर वा सफा गरेर मात्र पुनः प्रयोग गर्ने ।
— ज्वरो, रुघाखोकी लागेको विरामीको घरेलु उपचारबाट स्वास्थ्यमा सुधार नभएमा आवश्यक उपचारका लागि नजिकको स्वास्थ्य संस्थामा लैजाऔं ।