पोखरा, २१ चैत /पोखरा देखी बागलुङ जाने राजमार्गको छेउ सानो टिनले छाएको घर छ । घरको आगाडी पर्टि खुल्ला कोठा छ । त्यस कोठामा अटाइ नआटाई दृष्टि बिहिनहरुका लागि आवश्यक पर्ने सामग्रीहरुले भरिएका छन् तर ति कतैबाट किनेर ल्याएका हैनन् ।
ती त पोखरा ५ पस्र्याङ निवासी दीनबन्धु कोइरालाले आफै बनाएका हुन् । उनले दृष्टिविहिन छामेरै पढ्न र लेख्न सक्ने सामग्रीहरु निर्माण गरेका छन् । उनी करिब ११ बर्ष देखी दृष्टिविहिनलाई उपयोग हुने नयाँ नयाँ सामग्रीहरु बनाउदै आएका छन् ।
उनले बनाएका विभिन्न सामग्रीहरु पोखरामा दृष्टिविहिहरु पढ्ने विद्यालय अमरसिंह माविलाई प्रदान गरेका छन् । उनले अहिले पनि छामेर विश्वका महादेशहरु पत्ता लागउने, लेख्ने, दुना पढ्न सक्ने, हिसाब गर्ने सहयोगि काठका सामग्रीहरु बनाएका छन् ।
करिब ३० वर्ष अघि कामको सिलसिलामा पोखरा फर्किदै गर्दा दीनबन्धु कोइरालाले दृष्टिबिहिन सगँ भेट भए पछि उनलाई यस्ता सामग्री बनाउने प्रेरणा मिलेको हो । उमेरले ८५ वर्ष पुगिसेका उनीमा अझै पनि जोस र जागर छ । त्यसै अझैपनि सामग्रीहरु बनाइ रहेको उनले बताए
उनले अहिले सम्म करिब १ सयभन्दा बढी सामग्री बनाएको उनी बताउँछन् ।
ति सामग्रीहरु दृश्टिविहिन पढ्ने विद्यालयमा पनि वितरण गरि सकेका छन् । करिब ३३ वर्ष निजामति कर्मचारीका रुपमा काम गरेका थिए । उनलाई वैज्ञानीका बा भन्दै स्कुले केटाकेटीले खेल्नका लागि सामग्री बनाइदिने भन्दै आउने गरेको बताए ।
यसरी भए प्रेरित
उनी पोखरा फर्किने क्रममा उनको एक दृष्टिविहिन युवक सगँ भेट भयो । सँगै यात्रा गर्ने तय भएपछि युवकसँग परिचय साटासाट गरे । गफिदै यात्रा सुरु गरे । यात्रा रोमाञ्चक बन्दै थियो ।
पोखरा छिरेपछि युवकको एउटा कुराले उनी चकित बनायो ।
उनीहरु चढेको गाडिको विपरीत भएर गएको गाडिको नम्बर बताइदिए । आश्चर्य मान्दै उनले ति युवालाई सोधे, ‘बाबु, यो कसरी पत्ता लगायौ तिमिले ?’ यो भन्दा अघि त्यो गाडिमा चढि सकेको रहेछन् उनी । त्यतिबेला चढेको सम्झना अझै पनि उनी सँग रहेछ ।
ति युवकको असाधारण क्षमताले प्रभावित बनेका उनले युवकलाई तिमीसँग दृश्टि भएको भए धेरै राम्रो मान्छे बन्ने सक्ने बताए । जवाफमा ति युवकले भने, देख्न सक्ने भए म गुण्डा पनि बन्थे होला ।
ति युवकको जवाफले प्रभावित बनेका उनलाई तत्कालै दृश्टिविहिनका लागि केही गर्ने अठोट गरे । पोखरा फर्केपछि दृश्टिविहिनलाई अध्ययन गर्न आवश्यक सामग्री बनाउँन थाले ।