दिपक के श्रेष्ठ
आजका दिनसम्म नेपालमा कोरना भाइरसबाट २ लाख २ हजार बढी संक्रमित भइसकेका छन् । भाइरसकै कारण ज्यान गुमाउनेको संख्या १ हजार १७४ पुगेको छ । र, यो क्रम बढ्दो छ ।
हाल कतिपय क्षेत्र सिल गरिएको छ । पोखराका केही वडा कार्यालयले सेवा बन्द गरेका छन् । कोरोना भाइरस समुदायमै भित्रिएको आशंका छ । पछिल्लो सयम गण्डकी प्रदेशमा पनि संक्रमितको संख्या दिनानुदिन बढेको छ । प्रदेशमा १ सय १३ को मृत्यु भएको छ । अहिले सक्रिय संक्रमित नै ४ हजार ६ सय बढी छन् ।
करिब ७ महिनाको अवधिमा संक्रमणबाट निको भई फर्किएकाबाट लिइएको जानकारी अनुसार संक्रमण फैलनुमा केही रोचक र अविश्वसनीय कारणहरु पत्ता लागेको छ । श्वास प्रश्वासबाट भाइरस सर्ने तथ्य हुँदाहुँदै पनि पोखराभित्रका संक्रमितहरुले दिएको कारण अचम्मलाग्दा छन् ।
यसमध्ये भाइरस फैलाउने मुख्य कारण बनेको छ जुवातास । विशेषतः तास खेल्नेहरु प्रायः संक्रमित भएका छन् । साउनको अन्तिम साता स्याङजा प्रहरीले पुतलिबजार लाम्पाटाबाट म्यारिजको खाल जमाइरहेका २५ जनालाई पक्राउ गरेको थियो । सुरुमा एक जुवाडेमा देखिएको संक्रमण थुनामा रहेका अन्यमा पनि भेटियो । उनीहरुको परिवारसमेत संक्रमणबाट अछुतो रहेनन् । तिनीहरुकै सम्पर्कबाट जिल्ला प्रहरी कार्यालयभित्रै संक्रमण छि¥यो । एकैपटक ३८ प्रहरी संक्रमित पुष्टी भएपछि कार्यालय नै सिल गरियो । यस्तै, प्रकृतिको घटना पछि पनि दोहोरियो ।
पोखरको सन्दर्भमा दशैंसँगे संक्रमित पुष्टी हुने संख्या ह्वात्तै बढ्दैछ । यसबीचमा जुवातासमा रमाएकाहरु बढी संक्रमित भएको आंकलन छ । बिहीबार पश्चिमाञ्चल क्षेत्रीय अस्पतालको ल्याबमा दोस्रो पटक स्वाब परीक्षण गराउन लाइनमा बसेका शंकर एलले यस्तै कुरा शेयर गरे । उनले भने ‘हामी ५ जना भएर म्यारिज जमायौं, एकजना खाक्कखुक्क गर्दै खेल्दै थिए, शंका लागेर स्वाब दिँदा ३ जनाको पोजिटिभ आयो ।’ उनका अनुसार अन्य १ जनामा पनि पछि पोजिटिभ भेटिए । ‘अझ तास खेल्दा खैनी खाने जुवाडे पनि छ भने कोरोना सल्क्यो भन्ने बुझेहुन्छ’ उनले अनुभव सुनाए ।
तास खेल्दा खानपिन गर्ने, चुरोट सल्काउने, खैनी माड्नेजस्ता कार्यले संक्रमण फैलाउने उनको तर्क छ । त्यस्तै, प्रहरीले पक्राउ गरी स्वाब परीक्षण गराइएका जुवाडेहरुको अधिकांश स्वाब रिपोर्ट पोजिटिभ आएको प्रयोगशालाले जनाएको छ । पोखरको वडा १०, १४ र १७ मा पुष्टी भएका संक्रमितहरु प्रायः जुवातासमा संलग्न भएको पाइएको छ ।
पोखरामा हालसम्म करिब ३ दर्जन पत्रकार संक्रमणको चपेटामा परेका छन् । पत्रकार र अन्य केही संक्रमितहरुमा संक्रमण सर्नुको मुख्य कारण कलम र पेपर रहेको अनुमान गरिएको छ । यौटै डटपेन वा कलम शेयर गर्दा संक्रमण फैलिएको एक संक्रमित पत्रकारले बताएका छन् । भेटघाट वा भेलामा उपस्थित हुँदा एउटै कापी, कलम प्रयोग गर्दा संक्रमण फैलिएको हुन सक्ने अन्य पत्रकारले समेत बताए ।
फोटो पत्रकारितामा लामो समयदेखि काम गरिरहेका संक्रमितको अनुभव यस्तै छ । उनका अनुसार संस्थागत भेलामा सहभागी हुँदा संक्रमण फैलाउने प्रमुख हतियार नै ‘डटपेन’ बन्यो । त्यस्तै, ल्यापटप, कम्प्युटरको सामुहिक प्रयोगले पनि संक्रमण फैलाएको केही पत्रकारको अनुभव छ ।
व्यापारिक एवं व्यावसायिक क्षेत्रमा कागज र कागजजन्य वस्तुले संक्रमण फैलाएको एक व्यवसायीले दाबी गरे । महेन्द्रपुलमा रेडिमेड कपडाको व्यवसाय गर्ने पूर्वसंक्रमितका अनुसार सहकारी र अन्य क्षेत्रका व्यक्तिले कलम प्रयोग गरिदिने र पैसा साटफेर गर्दा संक्रमण फैलिएको हो ।
अर्का एक संक्रमित बी लामा, जो होम आइशोलेसनमा बसिरहेका छन्, उनको अनुभव केही भिन्न छ । लामा एकसाता अघि मोबाइलको कभर किन्न हिँडेका थिए । घर फर्किएपछि उनले थाहै नपाई कभरसँगै संक्रमण पनि ल्याएछन् । अहिले मोबाइल कभर बेच्ने पनि आइशोलेसनमै छन् । लामाकै अनुसार दुबैको स्वास्थ्यवस्था सामान्य छ ।
‘मोबाइलको प्रयोग नितान्त व्यक्तिगत भएन भने भाइरस ओसारपसार हुने रै’छ’ उनले सुनाए । जीवनशैलीको अपरिहार्य साधन बनेको ग्याजेटको प्रयोग गर्ने तर सरसफाइमा ध्यान नदिनाले संक्रमण फैलने विश्व स्वास्थ्य संगठनले पनि बताउँदै आएको छ ।
नोटः उल्लेखित कारण र सम्भावनाहरु संक्रमितको अनुभवका आधारमा प्रस्तुत गरिएको हो । त्यस्तै, समाचारमा उल्लेखित नाम स्रोतकै अनुरोधमा परिवर्तन गरिएको छ ।