पोखरा, १४ माघ/पराग सेचन गरि खेतीपातीका लागि महत्वपूर्ण भूमीका खेल्ने मौरीहरु लोपहुदै गएको पोखरामा आयोजित एक कार्यक्रममा बक्ताले बताएका छन् । जैविक विविधता, अनुसन्धान तथा विकासका लागि स्थानिय पहल (ली–बर्ड) को आयोजनामा मंगलवार पोखरामा भएको ‘जङ्गली मौरी’ सम्बन्धी एक दिने कार्यशाला गोष्ठिमा सहभागी विज्ञ र किसानहरुले लोपहुदै गएको बताएका हुन् ।
खेती गर्दा फुलफुल्ने खाद्यन्न तथा फलफुलमा बिषको अत्याधिक प्रयोग र जलवायु परिवर्तनको कारण मौरीहरु समस्यामा पर्दै गएको कार्यक्रममा ली–बर्डका परियोजना अधिकृत सन्देश न्यौपानेले बताए । गोष्ठिमा नेपालमा जङ्गली मौरीको अवस्था, तिनको महत्व र भविष्यमा यस क्षेत्रमा अपनाउनु पर्ने रणनितीको बारेमा छलफल भएको थियो ।
जंगली मौरी (भिर मौरी) लाई घरमा पालिने मौरी भन्दा रोग कम लाग्ने, अन्य किराले कम खाने र तापक्रमको फेरबदल संग अनुकुल हुन सक्ने विषेशता भएपनि किसानले खेतीपाती गर्दा छर्ने विषदीको कारण समस्यामा पर्दै गएको न्यौपानेले बताए । अन्नबाली, फलफुल लगाएतका खेतीपातीको ३ भागको एक भागमा मौरीले पराग सेचन गर्ने भएकोले मौरी लोपहुदै जादा खाद्यन्नको उत्पादनमा पनि असर पर्ने भन्दै यस्ता बिषदी प्रयोग नगर्न किसानलाई न्यापानेले अनुरोध गरे ।
जलबायु परिवर्तनको कारण तापक्रम बढ्दै जादा भिर मौरीहरु हिमाली क्षेत्रको उच्च भाग तर्फको भिरमा सर्दै गएको पछिल्लो अनुसन्धानले देखाएको छ । कार्यक्रममा लामो समय देखि जंगली मौरीलाई पछ्याई भिर मौरीको तस्विर तथा डकुमेण्टी निमार्णमा सहभागी फोटो ग्राफर जितेस प्रधानले पहिला भन्दा छ सात घण्टा टाढाको दुरुमा भिरमौरी चाका बनाउने गरेको अनुभव सुनाए । हिमाली गाउँमा समते सडक बिस्तार हुनुले पनि महुरीले बासस्थान छाड्दै गएको प्रधानले बताए ।
सोही अवसरमा हनि हन्ट्रीङ्गका बेला जितेस प्रधानले खिचेका तस्विरहरु प्रर्दशनीमा राखीएको थियो । तस्वीर ः गिता रानामगर (कति पय तस्विरहरु जितेस प्रधान खिचेकालाई खिचेर राखिएको छ ।)
