कास्कीको पार्चे गाविसमा कम उचाईमा हिमताल
पोखरा, २६ असार /कास्कीको उत्तरी भेगमा रहेको क्हफुचे (गोप्चे) हिमताल बढ्दै जादा मादी तटिय क्षेत्रमा खतरा बढेको एक प्रतिबेदनले देखाएको छ । क्हफुचे हिमतालको बढ्दै जादा सम्भावित प्रभाब अध्ययन सम्बन्धमा प्रर्तिबेदन पोखरामा शनिबार प्रस्तत गर्दै खतरा बढेको औल्याएका हुन् ।
जिओनेट कनेक्सन प्रालि, पृथ्वीनारायण क्याम्पस भुगोल विभाग र विभिन्न संस्थाको सहयोगमा गरेको अध्ययनले खतरा बढ्को दखाएको जिओनेट कनेक्सन प्रालिका अध्यक्ष खगेन्द्र पौडेलले जानकारी दिए । उनले हिमताल बढ्दै गएका कारण माथिबाट चटान सहितको पहिरो आएमा मादी तटमा रहका बस्तीहरु खतरामा पर्ने जानकारी दिए । उनले तल तल माटो कम्जोर रहेको भन्दै तल रहेका खोलाहरुले ठेलीए भने सेती नदीमा जस्तै बाढी जान सक्ने बताए । सिक्लेस देखि दमौली सम्म मादी नदीको वारी पारी दुई सय मिटर छाडेर नयाँ समरचना निमार्णका लागि सुझाब दिए ।
उनले यो हिमताल करिब १६ बर्ष अघिमात्र उत्पती भएको बताए । सन् २ हजारको स्याटालाइट इमेजमा सो स्थानमा केही आकृतिका खाल्डाखुल्डी र हिउँ खसेको आकृति देख्न सकिने उनले बताए । उनले २००५ मा आईपुग्दा यो खाल्डो बढेर पोखरीमा परिणत भएको अध्ययना देखिएको छ । त्यतिबेला १६ हजार ७ सय ३४ मिटर स्क्वायर पानी रहेको अनुमान टोलीले गरेको छ । २०१० सम्म आईपुग्दा ९८ हजार ६ सय दुई स्क्वायर मिटर पानी र २०१६ मा बढेर १८ लाख ८८ हजार क्यू फिट पानी रहेको अनुमान गरिएको छ । करिब १० दशमलव ४० हेक्टर क्षेत्रफलमा फैलिएको उक्त तालको लम्बाई ४ सय मिटर र चौडाई ३ सय ४८ मिटर रहेको पौडेलले बताए ।
कास्कीको पार्चे गाबिस स्थित रहेको ‘कह्फुचे’ ताल समुन्द्र सतह देखी कम उचाइमा रहेको संसारकै एकमात्र हिमताल ताल भएको उनले जानकारी दिए । यो ताल समुन्द्र सतह देखी २ हजार ४ सय पैतिस मिटरको उचाईमा अबस्थित छ । स्थानिय गुरुङ जातीहरुको बसोबास रहेको सो तालको नाम गुरुङ भाषा अनुसार नै नामाकरण गरिएको हो । जसको अर्थ कह् स् हिउँ ,फू स् खसेको र चे स् समथर ठाउँ भन्ने हुन्छ ।
यस जलाधारलाई ३५ वटा गाबिस, र ४ वटा नगरपालिकाले छोएको छ । यसै ताल सहित ९ वटा तालको जिल्ला भनेर चिनिएको कास्की जिल्ला अब १० वटा तालको जिल्ला र संसारकै सबैभन्दा कम उचाइमा रहेको हिमतालको जिल्ला भनेर चिनिने छ । हिउँ पग्लेर ताल बनेको हुँदा सो स्थानमा चौबिसै घण्टा हिउँ खसेको देख्न सकिन्छ । पर्यटकिय सम्भाबना र पूर्वाधारलाई दृष्टिगत गर्दै बिकास गर्न सके सो क्षेत्र ट्रेकिंङको लागि उत्तम हुने टोलिको ठहर छ । सिक्लेस हुँदै ट्रेकिंङमा निस्कनेहरू पर्बतीय शृंखला हुँदै मनांङ सम्मको यात्रा तय गर्न सक्ने उनिहरु बताउछन् ।
बिशेष गरी हिउँ बगेर आएको क्षेत्र तर्फ नै तालले बाटो बनाएको हुँदा र वरपर खाली भुभाग पर्याप्त रहेको हुँदा तत्काल ताल फुट्ने सम्भाबना कम रहेको अध्ययन टोलीको अनुमान छ । तर पनि तालमा पानीको मात्र बढ्दै जाँदा केहि भन्न नसकिने टोलीको अध्ययनमा उल्लेख छ ।
टोलीका अनुसार हिमताल फुटेमा क्हपुचे, हुँगु, चत्क्यु, सिक्लेस हाइृड्रोपावर, सवि, मुङलेवेसी, करापुटार, पिप्ले, सिसाघा हुँदै दमौलीसम्मको क्षेत्रमा वसोवास गरेका मानव वस्तीदेखि मादी नदी किनारका २ सय मिटरसम्मका घर तथा गोठलाई क्षती पुग्नसक्छ । यस्तै टोलीले खोला सतह देखी ५ मिटरको उचाइ सम्म अत्यन्त जोखिम एरिया भनेर सचेत गराएका छन् । पोखरा देखी मोटरेबल बाटो र पैदल गरेर सो स्थानमा पुग्न झन्दै डेढ दिन लाग्दछ । तस्विर ः अध्ययन टोलीबाट